Breyti Verkefni fyrir hæfniviðmið fyrir náttúruvísindin

Fram eru komnar [https://island.is/samradsgatt/mal/3728 tillögur að endurskoðun greinarsviða aðalnámsskrár grunnskóla frá 2013]. Þar er m.a. ítarlegar farið í þá þætti sem snerta skuli á í náttúruvísindum (og kaflinn um náttúrugreinar endurnefndur til að nota hugtakið náttúruvísindi). Hér eru töflurnar [https://samradapi.island.is/api/Documents/8e790d4d-61e8-ee11-9bc1-005056bcce7e úr tillögunum] (bls. 44-48) sett upp með hlekkjum á hvert undir-hæfniviðmið með það að miði að tengja megi þau inn á verkefni eða efni sem miða að því að ná þeim markmiðum.

Markmiðið er ekki að hægt sé að fara í hæfniviðmið og „tikka í boxin“ heldur frekar að gefa dæmi um hvers kyns verkefni megi nýta til að ná þess lags hæfniviðmiði. Slíkt styður við heildstæðari skoðun á efni og þeim kröfum sem kennarar gera til nemenda. Eins er vert að benda á ágæta áminningu úr tillögunni:

<blockquote>„Þegar sjónum er beint sérstaklega að einu hæfniviðmiði þarf að hafa í huga að nám er samfellt ferli og skapandi athöfn, fremur en söfnun afmarkaðrar þekkingar og þjálfun í tiltekinni leikni.“</blockquote>

== Vinnulag náttúruvísinda ==
{| class="wikitable" style="margin:auto"
|+ Vinnulag náttúruvísinda
|-
! Yfirheiti !! Við lok 4. bekkjar getur nemandi: !! Við lok 7. bekkjar getur nemandi: !! Við lok 10. bekkjar getur nemandi:
|-
! Hugtök
| notað einföld hugtök í náttúruvísindum við athuganir og í umræðu, {{ang-hæfniviðmið|VÍS|HUG|4}}
| beitt algengustu hugtökum og heitum í náttúruvísindum við athuganir, í umræðu og textaskrifum, {{ang-hæfniviðmið|VÍS|HUG|7}}
| beitt hugtökum og heitum í náttúruvísindum við fjölbreyttar aðstæður, {{ang-hæfniviðmið|VÍS|HUG|10}}
|-
! Læsi á gögn og náttúru vísindatexta
| lesið einfaldan náttúruvísindatexta og endursagt helstu atriði með eigin orðum, skoðað einfaldar myndir og sagt frá efninu, {{ang-hæfniviðmið|VÍS|LÆS|4}}
| lesið náttúruvísindatexta sér til gagns og endursagt með eigin orðum, túlkað myndrit og skoðað myndefni um náttúrufræði, umorðað og nýtt til útskýringa, {{ang-hæfniviðmið|VÍS|LÆS|7}}
| lesið þyngri náttúruvísindatexta sér til gagns og ánægju og endursagt og rætt helstu atriði, lesið út úr myndritum og myndefni um náttúrufræði, umorðað, túlkað og sett í margvíslegt samhengi, {{ang-hæfniviðmið|VÍS|LÆS|10}}
|-
! Athuganir
| framkvæmt einfaldar athuganir og skráð mælingar á hversdagslegum hlutum samkvæmt leiðbeiningum, {{ang-hæfniviðmið|VÍS|ATH|4}}
| framkvæmt, skráð og safnað upplýsingum út frá einföldum athugunum og mælingum úti og inni samkvæmt fyrirmælum, {{ang-hæfniviðmið|VÍS|ATH|7}}
| framkvæmt, skráð og safnað upplýsingum út frá athugunum og mælingum úti og inni, samkvæmt fyrirmælum og á eigin vegum, {{ang-hæfniviðmið|VÍS|ATH|10}}
|-
! Miðlun
| kynnt niðurstöður einfaldra athugana og tekið þátt í umræðu um efnið, {{ang-hæfniviðmið|VÍS|MIÐ|4}}
| kynnt niðurstöður rannsókna, útskýrt hvaða vinnubrögðum var beitt og tekið þátt í umræðum um efnið, {{ang-hæfniviðmið|VÍS|MIÐ|7}}
| kynnt niðurstöður rannsókna, tekið þátt í gagnrýnum umræðum og metið gildi þess að vísindalegum upplýsingum sé miðlað á skýran hátt, {{ang-hæfniviðmið|VÍS|MIÐ|10}}
|-
! Vísindaleg vinnubrögð
| sett fram spurningar, leitað svara um náttúruleg fyrirbæri og útskýrt valið viðfangsefni, {{ang-hæfniviðmið|VÍS|VÍS|4}}
| þekkt ferli vísindalegra vinnubragða og unnið eftir þeim í stýrðum verkefnum, {{ang-hæfniviðmið|VÍS|VÍS|7}}
| sett fram vísindalega tilgátu og beitt margvíslegum vísinda-legum vinnubrögðum til að kanna hana í þekkingarleit og úrvinnslu verkefna, {{ang-hæfniviðmið|VÍS|VÍS|10}}
|-
! Eðli vísindalegrar þekkingar
| rætt hvort tiltekið atriði í samræðu eða texta sé staðreynd eða skoðun í tengslum við náttúruvísindi, {{ang-hæfniviðmið|VÍS|EVÞ|4}}
| rætt muninn á staðreynd og skoðun, tilgátu og kenningu í tengslum við náttúruvísindi, {{ang-hæfniviðmið|VÍS|EVÞ|7}}
| skýrt muninn á staðreynd og skoðun, tilgátu og kenningu í tengslum við náttúruvísindi og sagt frá dæmum um vísindalega þekkingarsköpun, {{ang-hæfniviðmið|VÍS|EVÞ|10}}
|-
! Tengsl vísinda, tækni og menningar
| útskýrt hvernig ákveðin tæki og búnaður geta hjálpað manninum að afla upplýsinga og hafa áhrif á heiminn. {{ang-hæfniviðmið|VÍS|VTM|4}}
| rætt valin dæmi um samspil tækni, þekkingar og framfara og hvernig hugmyndir manna um heiminn hafa breyst með aukinni þekkingu. {{ang-hæfniviðmið|VÍS|VTM|7}}
| tekið þátt í umræðu um hvernig náttúruvísindi bæði móta og mótast af tækni, menningu og heimsmynd mannsins. {{ang-hæfniviðmið|VÍS|VTM|10}}
|}

== Umhverfið ==
{| class="wikitable"
! Yfirheiti !! Við lok 4. bekkjar getur nemandi !! Við lok 7. bekkjar getur nemandi !! Við lok 10. bekkjar getur nemandi
|-
! Hringrásir efna og orku
| nefnt dæmi um samspil lífvera og lífvana þátta {{ang-hæfniviðmið|VÍS|HRI|4}}
| lýst samspili lífvera og lífvana þátta {{ang-hæfniviðmið|VÍS|HRI|7}}
| lýst hringrás efna og orku, náttúrulegum ferlum og flæði orku í náttúrunni {{ang-hæfniviðmið|VÍS|HRI|10}}
|-
! Vistkerfi
| skoðað og kannað helstu vistkerfi í nærumhverfi sínu {{ang-hæfniviðmið|VÍS|VIST|4}}
| lýst mismunandi vistkerfum og nefnt dæmi um áhrif sem nýjar tegundir geta haft á umhverfi sitt {{ang-hæfniviðmið|VÍS|VIST|7}}
| útskýrt þarfir lífvera og rætt á gagnrýninn hátt um þróun ólíkra vistkerfa {{ang-hæfniviðmið|VÍS|VIST|10}}
|-
!Líffræðileg fjölbreytni
|gert sér grein fyrir fjölbreytni innan tegunda og milli tegunda
|áttað sig á gildi líffræðilegrar fjölbreytni og tengslum við velferð manna og dýra
|útskýrt gildi líffræðilegrar fjölbreytni og tengsl við velferð manna, dýravernd, sjálfbæra þróun og vistkerfin
|-
! Náttúruvernd
| sagt frá og áttað sig á náttúruvernd í nærumhverfi sínu {{ang-hæfniviðmið|VÍS|NÁT|4}}
| rætt um og skilið ástæður náttúruverndar {{ang-hæfniviðmið|VÍS|NÁT|7}}
| fjallað um og tekið gagnrýna afstöðu til siðferðilegra þátta sem tengjast náttúruvernd {{ang-hæfniviðmið|VÍS|NÁT|10}}
|-
! Veðurfar
| gert sér grein fyrir nokkrum einkennum veðurfars í nærumhverfi {{ang-hæfniviðmið|VÍS|VEÐ|4}}
| lýst helstu sérkennum veðurfars við Ísland {{ang-hæfniviðmið|VÍS|VEÐ|7}}
| útskýrt loftslag, vinda og hafstrauma Jarðar {{ang-hæfniviðmið|VÍS|VEÐ|10}}
|-
! Loftslagsbreytingar
| fjallað um hvaða hlutverki lofthjúpurinn gegnir fyrir líf á jörðinni {{ang-hæfniviðmið|VÍS|LOF|4}}
| útskýrt gróðurhúsaáhrif og tengsl við loftslagsbreytingar {{ang-hæfniviðmið|VÍS|LOF|7}}
| útskýrt loftslagsbreytingar, ástæður, afleiðingar og mótvægisaðgerðir {{ang-hæfniviðmið|VÍS|LOF|10}}
|-
! Náttúruauðlindir og sjálfbær nýting
| tekið þátt í umræðu um hvernig maðurinn nýtir náttúruna {{ang-hæfniviðmið|VÍS|NSN|4}}
| áttað sig á mikilvægi þess að nýta náttúruauðlindir án þess að ganga um of á þær {{ang-hæfniviðmið|VÍS|NSN|7}}
| gert grein fyrir verndun og nýtingu náttúruauðlinda í tengslum við sjálfbæra þróun, sjálfbæra nýtingu og rýnt í eigin neysluvenjur {{ang-hæfniviðmið|VÍS|NSN|10}}
|-
! Einstaklingurinn og umhverfið
| gengið vel um umhverfið og átti sig á mikilvægi þess {{ang-hæfniviðmið|VÍS|EOU|4}}
| rætt valin dæmi um tengsl einstaklinga, nærumhverfis og umhverfismála á heimsvísu {{ang-hæfniviðmið|VÍS|EOU|7}}
| rætt á gagnrýninn hátt tengsl einstaklinga, nærumhverfis og umhverfismála á heimsvísu {{ang-hæfniviðmið|VÍS|EOU|10}}
|-
! Geta til aðgerða
| komið með hugmyndir að aðgerðum sem tengjast náttúruvernd og tekið þátt í verkefnum í nærumhverfi sínu {{ang-hæfniviðmið|VÍS|GET|4}}
| skipulagt og tekið þátt í aðgerðum er varða náttúruvernd og umhverfismál í nærumhverfi sínu {{ang-hæfniviðmið|VÍS|GET|7}}
| skipulagt og tekið þátt í aðgerðum er varða náttúruvernd og umhverfismál í nærumhverfi og í alþjóðlegu samhengi {{ang-hæfniviðmið|VÍS|GET|10}}
|}

== Lífið ==
{| class="wikitable"
! Yfirheiti !! Við lok 4. bekkjar getur nemandi !! Við lok 7. bekkjar getur nemandi !! Við lok 10. bekkjar getur nemandi
|-
!Upplifun af náttúrunni
|sagt frá eigin upplifun af lífverum í náttúru-legu umhverfi
|lýst reynslu sinni, athugun og upplifun af lífverum í náttúrulegu umhverfi
|gert grein fyrir tengslum sínum við aðrar lífverur og eigin athugunum á hegðun þeirra
|-
! Flokkun og lífsskilyrði lífvera
| rætt um helstu einkenni lífvera og lífsskilyrði þeirra {{ang-hæfniviðmið|VÍS|FLO|4}}
| útskýrt helstu einkenni og lífsskilyrði lífvera og tekið dæmi um tengsl þeirra innbyrðis {{ang-hæfniviðmið|VÍS|FLO|7}}
| útskýrt einkenni og lífsskilyrði lífvera og flokkun þeirra eftir skyldleika {{ang-hæfniviðmið|VÍS|FLO|10}}
|-
! Örverur
| gert sér grein fyrir tilvist örvera í umhverfinu sem geta ýmist verið gagnlegar eða skaðlegar {{ang-hæfniviðmið|VÍS|ÖRV|4}}
| nefnt dæmi um gagn og skaðsemi örvera {{ang-hæfniviðmið|VÍS|ÖRV|7}}
| þekkt gagn og skaðsemi örvera {{ang-hæfniviðmið|VÍS|ÖRV|4}}
|-
! Frumur
| gert sér grein fyrir að allar lífverur eru gerðar úr frumum {{ang-hæfniviðmið|VÍS|FRU|4}}
| áttað sig á að frumur eru grunneining lífs á Jörðinni {{ang-hæfniviðmið|VÍS|FRU|7}}
| útskýrt gerð frumna, líffæri þeirra og starfsemi {{ang-hæfniviðmið|VÍS|FRU|10}}
|-
! Þróun
| áttað sig á að lífverur hafa tekið breytingum frá upphafi lífs á Jörðu {{ang-hæfniviðmið|VÍS|ÞRÓ|4}}
| nefnt dæmi um náttúruval og aðlögun {{ang-hæfniviðmið|VÍS|ÞRÓ|7}}
| fjallað um þróun lífvera og tekið dæmi um hvernig lífverur hafa aðlagast umhverfi sínu {{ang-hæfniviðmið|VÍS|ÞRÓ|10}}
|-
! Erfðir
|
| skilið að lífverur erfa einkenni forfeðra sinna {{ang-hæfniviðmið|VÍS|ERF|7}}
| útskýrt hvernig einkenni erfast á milli kynslóða {{ang-hæfniviðmið|VÍS|ERF|10}}
|-
! Bygging og starfsemi plantna
| lýst ytri byggingu á helstu hlutum plantna {{ang-hæfniviðmið|VÍS|PLÖ|4}}
| sagt frá hvernig plöntur nýta ljóstillífun til að afla næringar {{ang-hæfniviðmið|VÍS|PLÖ|7}}
| gert grein fyrir fjölbreytileika plantna, starfsemi mismunandi plöntuhópa og mikilvægi þeirra fyrir kolefnisbindingu {{ang-hæfniviðmið|VÍS|PLÖ|10}}
|-
!Bygging og starfsemi sveppa
|lýst ytri byggingu á helstu hlutum sveppa
|sagt frá rotverum og hvernig sveppir afla næringar
|gert grein fyrir fjölbreytileika sveppa, starfsemi mismunandi tegunda og hvernig þeir taka þátt í samskiptum milli plantna
|-
! Bygging og starfsemi dýra
| lýst helstu einkennum valinna dýra {{ang-hæfniviðmið|VÍS|DÝR|4}}
| sagt frá einkennum helstu hópa dýra {{ang-hæfniviðmið|VÍS|DÝR|7}}
| gert grein fyrir fjölbreytileika dýra og mismunandi einkennum {{ang-hæfniviðmið|VÍS|DÝR|10}}
|-
! Líffæri og líffærakerfi
| lýst byggingu og starfsemi mannslíkamans á einfaldan hátt {{ang-hæfniviðmið|VÍS|LÍF|4}}
| lýst helstu líffærakerfum mannslíkamans og starfsemi þeirra í grófum dráttum {{ang-hæfniviðmið|VÍS|LÍF|7}}
| lýst hlutverki og samspili helstu líffæra og líffærakerfa mannslíkamans {{ang-hæfniviðmið|VÍS|LÍF|10}}
|-
! Kynheilbrigði
| tjáð sig á einfaldan hátt um einkastaði líkamans og borið virðingu fyrir þeim {{ang-hæfniviðmið|VÍS|KYN|4}}
| lýst breytingum sem verða við kynþroskaaldur og gert sér grein fyrir mikilvægi gagnkvæmrar virðingar í samskiptum kynjanna {{ang-hæfniviðmið|VÍS|KYN|7}}
| rætt kynheilbrigði, kynvitund, ábyrga hegðun í kynlífi, mikilvægi þess að virða mörk, tilfinningar og tilgang getnaðarvarna {{ang-hæfniviðmið|VÍS|KYN|10}}
|-
! Heilsa
| rætt mikilvægi hreyfingar, hreinlætis, hollrar fæðu, hvíldar og svefns {{ang-hæfniviðmið|VÍS|HEI|4}}
| rætt hvernig einstaklingur getur stuðlað að líkamlegu og andlegu heilbrigði {{ang-hæfniviðmið|VÍS|HEI|7}}
| útskýrt hvernig einstaklingur getur stuðlað að eigin velferð, líkamlegu og andlegu heilbrigði með ábyrgri neyslu, hegðun og samskiptum {{ang-hæfniviðmið|VÍS|HEI|10}}
|}

== Efnin ==
{| class="wikitable"
! Yfirheiti !! Við lok 4. bekkjar getur nemandi !! Við lok 7. bekkjar getur nemandi !! Við lok 10. bekkjar getur nemandi
|-
! Uppbygging efna
| þekkt og flokkað algeng efni og lýst helstu eiginleikum þeirra {{ang-hæfniviðmið|VÍS|EFN|4}}
| útskýrt að allt er búið til úr frumeindum og sameindum {{ang-hæfniviðmið|VÍS|EFN|7}}
| þekkt uppbyggingu frumeinda og sameinda og myndun jóna {{ang-hæfniviðmið|VÍS|EFN|10}}
|-
! Varðveisla massa
| með athugun sýnt fram á að efni geta skipt um form og breyst en hverfa ekki {{ang-hæfniviðmið|VÍS|VAM|4}}
| nefnt dæmi um varðveislu massa og tengt við hversdagslega atburði {{ang-hæfniviðmið|VÍS|VAM|7}}
| útskýrt varðveislu massa, tengt við hegðun efna og frumeindakenninguna {{ang-hæfniviðmið|VÍS|VAM|10}}
|-
! Lotukerfið
| bent á algengustu frumefni og efnasambönd {{ang-hæfniviðmið|VÍS|LOT|4}}
| notað algeng efnatákn í umfjöllun um lotukerfið og efni í umhverfi sínu {{ang-hæfniviðmið|VÍS|LOT|7}}
| útskýrt uppbyggingu lotukerfisins og tengt við eiginleika efna {{ang-hæfniviðmið|VÍS|LOT|10}}
|-
! Efnajöfnur
|
| þekkt algengar formúlur efnasambanda sem birtast í daglegu lífi {{ang-hæfniviðmið|VÍS|EJÖ|7}}
| þekkt heiti algengra frumefna og efnasambanda og unnið með þau í efnajöfnum {{ang-hæfniviðmið|VÍS|EJÖ|10}}
|-
! Efna-breytingar og eiginleikar efna
| framkvæmt og útskýrt einfaldar tilraunir um efnabreytingar og hamskipti {{ang-hæfniviðmið|VÍS|EIG|4}}
| gert grein fyrir efnabreytingum og hamskiptum og útskýrt með dæmum {{ang-hæfniviðmið|VÍS|EIG|7}}
| lýst efnabreytingum og samspili þeirra við hitastig og orku m.a. með efnajöfnum {{ang-hæfniviðmið|VÍS|EIG|10}}
|-
! Leysni
| rannsakað leysni algengra efna á heimilinu {{ang-hæfniviðmið|VÍS|LEY|4}}
| fjallað um hugtakið leysni og tengt við athafnir í daglegu lífi {{ang-hæfniviðmið|VÍS|LEY|7}}
| unnið með leysni mismunandi efna í vökvum og lofttegundum {{ang-hæfniviðmið|VÍS|LEY|10}}
|-
! Sýrustig
| þekkt dæmi um hættuleg efni á heimilinu {{ang-hæfniviðmið|VÍS|SÝR|4}}
| þekkt muninn á sýru og basa {{ang-hæfniviðmið|VÍS|SÝR|7}}
| útskýrt og unnið með pH kvarðann {{ang-hæfniviðmið|VÍS|SÝR|10}}
|}

== Orkan ==
{| class="wikitable"
! Yfirheiti !! Við lok 4. bekkjar getur nemandi !! Við lok 7. bekkjar getur nemandi !! Við lok 10. bekkjar getur nemandi
|-
! Orka
| framkvæmt og fjallað um athuganir sem tengjast algengustu orkuformum í umhverfi sínu {{ang-hæfniviðmið|VÍS|ORK|4}}
| lýst helstu orkuformum og lýst einföldum dæmum um varðveislu orkunnar {{ang-hæfniviðmið|VÍS|ORK|7}}
| gert grein fyrir orku í mismunandi formum og tengt við varðveislu orkunnar {{ang-hæfniviðmið|VÍS|ORK|10}}
|-
! Nýting orku
| nefnt dæmi um uppruna orku og tekið þátt í umræðu um orkusparnað {{ang-hæfniviðmið|VÍS|NÝT|4}}
| rætt dæmi um framleiðslu og nýtingu á orku í daglegu lífi {{ang-hæfniviðmið|VÍS|NÝT|7}}
| lýst ólíkum leiðum við framleiðslu, dreifingu og nýtingu orku og lýst áhrifum á umhverfi og náttúru {{ang-hæfniviðmið|VÍS|NÝT|10}}
|-
! Varmi
| útskýrt muninn á heitu og köldu með einföldum tilraunum {{ang-hæfniviðmið|VÍS|VAR|4}}
| sýnt skilning á hugtökunum varmi og hitastig og tengt þau við daglegt líf {{ang-hæfniviðmið|VÍS|VAR|7}}
| útskýrt mismunandi varmaflutning og samspil varma og hitastigs {{ang-hæfniviðmið|VÍS|VAR|10}}
|-
! Rafmagn og segulmagn
| kannað eiginleika segla {{ang-hæfniviðmið|VÍS|RSM|4}}
| lýst eiginleikum segla og notkun þeirra og kannað eiginleika rafhlaðinna hluta, {{ang-hæfniviðmið|VÍS|RSM|7}}
| útskýrt stöðurafmagn og tengsl rafmagns og segulmagns {{ang-hæfniviðmið|VÍS|RSM|10}}|
|-
! Rafmagn og rafrásir
| sagt frá þróun algengra rafmagnstækja {{ang-hæfniviðmið|VÍS|RÁS|4}}
| framkvæmt einfaldar athuganir á rafrásum og útskýrt hvernig rafmagn verður til {{ang-hæfniviðmið|VÍS|RÁS|7}}
| útskýrt einfaldar rafrásir {{ang-hæfniviðmið|VÍS|RÁS|10}}
|-
! Bylgjur
| skoðað hljóð og ljós og lýst einföldum eiginleikum þeirra {{ang-hæfniviðmið|VÍS|BYL|4}}
| lýst eiginleikum hljóðs og ljóss og ýmsum fyrirbærum með tilliti til hljóðs og lita {{ang-hæfniviðmið|VÍS|BYL|7}}
| útskýrt bylgjur rafsegulrófsins og hljóðs og lýst eiginleikum þeirra {{ang-hæfniviðmið|VÍS|BYL|10}}
|-
! Gagn og skaðsemi bylgna
| framkvæmt og fjallað um athuganir á sýnilegum bylgjum {{ang-hæfniviðmið|VÍS|GSB|4}}
| rætt um gagnsemi og hættur við helstu bylgjur í nærumhverfinu {{ang-hæfniviðmið|VÍS|GSB|7}}
| gert grein fyrir gagnsemi og hættum við bylgjur {{ang-hæfniviðmið|VÍS|GSB|10}}
|-
! Kraftar og hreyfing
| framkvæmt og fjallað um athuganir sem tengjast kröftum sem birtast í daglegu lífi {{ang-hæfniviðmið|VÍS|AFL|4}}
| þekkt og fjallað um hreyfingu og einfaldar tegundir krafta {{ang-hæfniviðmið|VÍS|GSB|7}}
| útskýrt helstu kraftalögmál sem verka í daglegu lífi manna {{ang-hæfniviðmið|VÍS|GSB|10}}
|-
! Massi
| áttað sig á að efni hafa massa og stærð {{ang-hæfniviðmið|VÍS|MAS|4}}
| áttað sig á muninum á massa og rúmmáli og helstu mælieiningum þessara eiginleika {{ang-hæfniviðmið|VÍS|MAS|4}}
| mælt og reiknað eðlismassa efna og útskýrt muninn á massa og þyngd {{ang-hæfniviðmið|VÍS|MAS|4}}
|}

== Alheimurinn ==
{| class="wikitable"
! Yfirheiti !! Við lok 4. bekkjar getur nemandi !! Við lok 7. bekkjar getur nemandi !! Við lok 10. bekkjar getur nemandi
|-
! Jörðin
| gert grein fyrir ástæðum dægraskipta {{ang-hæfniviðmið|VÍS|JÖR|4}}
| útskýrt árstíðirnar og dægraskipti út frá stöðu Jarðar í sólkerfinu {{ang-hæfniviðmið|VÍS|JÖR|7}}
| gert grein fyrir stöðu og hreyfingu jarðar og áhrifum hennar á líf á Jörðu {{ang-hæfniviðmið|VÍS|JÖR|10}}
|-
! Mótun lands
| nefnt dæmi um hvernig land verður til og mótast {{ang-hæfniviðmið|VÍS|MÓT|4}}
| lýst hvernig náttúruöfl hafa áhrif á myndun og mótun lands {{ang-hæfniviðmið|VÍS|MÓT|7}}
| útskýrt hvernig land hefur myndast og mótast á jarðsögulegum tíma {{ang-hæfniviðmið|VÍS|MÓT|10}}
|-
!Hamfarir
|nefnt dæmi um náttúruhamfarir sem búast má við á Íslandi og hvernig viðbrögð við þeim eru skipulögð
|lýst helstu sérkennum náttúruhamfara sem búast má við á Íslandi og hvernig viðbrögð við þeim eru skipulögð
|útskýrt hvar og af hverju helstu náttúruhamfarir verða sem búast má við á Íslandi og hvernig viðbrögð við þeim eru skipulögð
|-
! Tunglið
| bent á hvernig tunglið tekur breytingum yfir mánuðinn {{ang-hæfniviðmið|VÍS|TUN|4}}
| lýst gangi tunglsins um Jörðina {{ang-hæfniviðmið|VÍS|TUN|7}}
| gert grein fyrir áhrifum tunglsins á Jörðina {{ang-hæfniviðmið|VÍS|TUN|10}}
|-
! Sólkerfið
| fjallað um helstu hnetti í sólkerfinu {{ang-hæfniviðmið|VÍS|SÓL|4}}
| gert grein fyrir uppbyggingu sólkerfisins {{ang-hæfniviðmið|VÍS|SÓL|7}}
| þekkt eiginleika sólkerfisins og gert grein fyrir myndun, stöðu og hreyfingu sólkerfa {{ang-hæfniviðmið|VÍS|SÓL|10}}
|-
! Alheimurinn
| gert sér grein fyrir að flestar stjörnur á himninum eru sólir í öðrum sólkerfum {{ang-hæfniviðmið|VÍS|ALH|4}}
| gert grein fyrir staðsetningu Jarðarinnar í vetrarbrautinni {{ang-hæfniviðmið|VÍS|ALH|7}}
| gert grein fyrir myndun og þróun stjarna {{ang-hæfniviðmið|VÍS|ALH|10}}
|}