Verkefni fyrir hæfniviðmið náttúrugreina/Lotukerfið (4)

við lok 4. bekkjar

við lok 7. bekkjar

við lok 10. bekkjar

Algeng frumefni

Frumefnin eru sjaldan stök heldur mynda sameindir, en það er gott að vita af þessum grunneiningum sem sameindirnar eru gerðar úr:

• Vetni (H) – Algengasta frumefnið í alheiminum, er í vatni og mörgu öðru.
• Súrefni (O) – Nauðsynlegt fyrir líf og í loftinu sem við öndum að okkur.
• Kolefni (C) – Er undirstaða lífs, finnst í plöntum, dýrum og olíu.
• Nitur (N) – Aðalefni í andrúmslofti jarðar.
• Natríum (Na) – Finnst í salti.
• Klór (Cl) – Notað til að sótthreinsa vatn, einnig í salti (NaCl).

Algengar sameindir

• Vatn (H₂O) – Lykilsameind fyrir líf á jörðinni, allir hafa reynslu af vatni.
• Koltvíoxíð (CO₂) – Myndast við öndun og bruna, plöntur nýta það í ljóstillífun.
• Súrefnissameind (O₂) – Súrefnið sem við öndum að okkur.
• Natríumklóríð (NaCl) – Borðsalt, gott dæmi um sameind sem allir þekkja.