Breyti Kynning á eðlisfræði í Flensborg/Ljósgeislar

== Bakgrunnur ==
Ljósgeislar fara eftir beinum línum:
<ol style="list-style-type:lower-alpha">
<li>Flatur spegill sendir ljósgeisla frá sér með sama horni (útfallshorn) eins og hornið (innfallshorn) var sem ljósgeislinn kom með að speglinum. Hornið er mælt milli ljósgeisla og þverils á spegilinn.</li>
<li>Íhvolfur spegill sendir samsíða ljósgeisla til baka þannig að þeir skerast fyrir framan spegilinn í brennipunkti. Fjarlægð brennipunkts frá spegli kallast brennivídd.</li>
<li>Kúptur spegill sendir samsíða ljósgeisla til baka þannig að framlengingar þeirra skerast fyrir aftan spegilinn í brennipunkti. Fjarlægð brennipunkts frá spegli kallast brennivídd.</li>
</ol>

== Tæki ==
* leisiljós (þrír geislar)
* A3 gráðublað
* flatur spegill
* íhvolfur spegill
* kúptur spegill
* reglustika
Sjá einnig [https://visindasmidjan.hi.is/verkefni/ljosakassinn/innihald innihaldslýsingu] ljósakassa Vísindasmiðjunnar.

== Flatur spegill ==
=== Tilgangur ===
Að kanna hvort útfallshorn frá flötum spegli sé örugglega jafnstórt og innfallshornið og reikna nákvæmni niðurstöðunnar.

=== Framkvæmd ===
Settu bók eða möppu á milli þín og samstarfsmanns þíns svo þið sjáið ekki ljósgeisla hvors annars þegar spegillinn er á gráðublaði. Þú stillir núna leisigeislann þannig að hann sendi einn ljósgeisla með einhverju horni milli 15° og 75° og láttu samstarfsmann þinn skrá hjá sér hvað útfallshornið er stórt. Skráðu hornin sem þið mælið og reiknaðu mismuninn Útfallshorn - Innfallshorn. Endurtaktu 5 sinnum.

{| class="wikitable"
! Innfallshorn, ° || Útfallshorn ° || Mismunur °
|-
| <br> || ||
|-
| <br> || ||
|-
| <br> || ||
|-
| <br> || ||
|-
| <br> || ||
|}

== Íhvolfur spegill ==
=== Tilgangur ===
Að mæla brennivídd íhvolfa spegilsins.
=== Framkvæmd ===
Settu sveigða spegilinn á gráðublaðið með íhvolfu hliðina í átt að leisiljósinu þannig að miðja spegilsins sé á skurðpunkti 0° og 90° línunnar. Stilltu miðjugeislann þannig að hann fari fram og til baka eftir 0° línunni. Kveiktu á hinum geislunum og merktu hvar þeir skerast fyrir framan spegilinn. Taktu spegilinn til hliðar og mældu fjarlægðina frá skurðpunkti línanna (krossinn) til skurðpunktar geislanna. Þetta er brennivídd spegilsins. Snúðu blaðinu við og framkvæmdu mælingarnar að nýju. Reiknaðu frávik mælinganna og láttu reikningana sjást.

{| class="wikitable"
! !! Gildi !! Eining
|-
! Fyrri brennivídd || ||
|-
! Seinni brennivídd || ||
|-
! Frávik: <math>\tfrac{\text{seinni}-\text{fyrri}}{\text{fyrri}} \cdot 100</math> || ||
|}

== Kúptur spegill ==
=== Tilgangur ===
Að mæla brennivídd kúpta spegilsins.
=== Framkvæmd ===
Settu sveigða spegilinn á gráðublaðið með kúptu hliðina í átt að leisiljósinu þannig að miðja spegilsins sé á skurðpunkti 0° og 90° línanna. Stilltu miðjugeislann þannig að hann fari fram og til baka eftir 0° línunni. Kveiktu á hinum geislunum og merktu tvo staði á útfallsgeislunum. Taktu spegilinn til hliðar og strikaðu línu eftir merkingunum og mældu fjarlægðina frá skurðpunkti línanna (krossinn) til skurðpunktar geislanna. Þetta er brennivídd spegilsins. Snúðu blaðinu við og framkvæmdu mælingarnar að nýju. Reiknaðu frávik mælinganna og láttu reikningana sjást.

{| class="wikitable"
! !! Gildi !! Eining
|-
! Fyrri brennivídd || ||
|-
! Seinni brennivídd || ||
|-
! Frávik: <math>\tfrac{\text{seinni}-\text{fyrri}}{\text{fyrri}} \cdot 100</math> || ||
|}

== Ítarefni ==
Fyrirmynd þessa verkefnis er [[:Mynd:FlensEDLI1KE05Tilraun5Ljosgeislar.docx]] frá Viðari Ágústssyni.

[[Flokkur:Verkefni í eðlisfræði]]