Breyti Hæfniviðmið náttúrugreina/Hugtök (4) (hluta)

== Hugtök úr [https://vefir.mms.is/flettibaekur/namsefni/hallo_heimur_1/126/ Halló heimur 1] ==

;afkvæmi: barn foreldra, sem menn eða dýr ala af sér.
;afþakka: þiggja ekki það sem er í boði.
;alæta: dýr sem étur bæði jurtir og kjöt.
;annatími: tími þegar mikið er að gera.
;árstíð: ákveðinn hluti ársins, vor, sumar, haust eða vetur.
;ábyrgð: að hafa umsjón með einhverju.
;Barnasáttmálinn: reglur um framkomu við börn.
;beinagrind: öll bein líkamans sem ein heild.
;bílbelti: öryggisbelti sem notuð eru í bíl.
;blindrahundur: hundur sem aðstoðar blint og sjóndapurt fólk.
;brum: fyrsti vöxtur blaða á trjágreinum.
;búkur: magi, brjóst og bak.
;búrdýr: dýr sem búa í búri t.d. páfagaukar og fiskar.
;búsvæði: svæði sem lífvera velur að búa í og hentar best.
;byggingarefni: efni sem hægt er að nota til að búa eitthvað til úr.
;bænahús: hús þar sem fólk iðkar trú.
;dýralæknir: læknir sem læknar dýr en ekki fólk.
;dæla: hjartað ýtir blóði frá sér og pumpar því þannig út í blóðrásina.
;einkabíll: bíll sem er í eigu einstaklings.
;einkastaður: staður sem óviðeigandi er að stara á og aðrir mega ekki koma við.
;endurskinsmerki: hlutur sem endurvarpar ljósi.
;endurspeglast: það að speglast, að skoppa til baka.
;fara á fjall: kindur og lömb fara á fjall að vori til sumardvalar.
;farþegi: allir í ökutækinu nema bílstjórinn.
;ferfætt: með fjóra fætur.
;fjós: bústaður kúa.
;fjölbreytt: af ýmsu tagi, margs konar.
;fjölnota: hlutur sem hægt er að nota aftur og aftur.
;fjölskyldumeðlimur: einstaklingur sem tilheyrir fjölskyldunni.
;forréttindi: réttindi sem einhver nýtur umfram aðra.
;fóður: það sem dýrum er gefið að éta.
;framleiða: að búa eitthvað til í miklu magni.
;frjósa: þegar t.d. vatn kólnar niður fyrir frostmark og breytist í ís.
;fæða: matur.
;gangbraut: leið sem á að nota til að fara yfir götu.
;gangstétt: steinlögð gangbraut meðfram götum.
;gatnamót: staður þar sem götur mætast.
;gegnsætt: ljós sést vel í gegn.
;gerviefni: efni sem er ekki til í náttúrunni heldur framleitt úr tilbúnum efnum.
;glitauga: endurskinsflötur, t.d. á reiðhjólum.
;gæra: skinn af kind með ullinni á.
;háð: að þurfa aðstoð með athafnir daglegs lífs.
;hálfgegnsætt: ljós sést að hluta til í gegn.
;hálfsystkini: systkini sem eiga eitt sameiginlegt foreldri.
;heimilisstörf: störf sem þarf að sinna á heimilinu.
;hellir: hvelfing inni í kletti, oft með þröngu opi.
;hey: gras sem búið er að þurrka.
;hitamælir: tæki til að mæla hita.
;huldufólk: yfirnáttúrulegar mannverur (oftast ósýnilegar) taldar búa í hólum og björgum.
;húsnæði: staður til að búa á.
;hylja: fela eitthvað.
;hægðir: úrgangsefni fæðu sem líkaminn skilar, kúkur.
;hætta: eitthvað hættulegt, háski, voði eða ógn.
;iðka trú: að rækta trú sína.
;innsæi: að hafa næman skilning, t.d. á tilfinningum.
;ímyndunarafl: hæfileikinn til að láta sér detta margt í hug.
;jarðvarmi: hiti í jörðu sem berst upp á yfirborð með vatni eða gufu.
;keðjuhlíf: ver keðju á reiðhjóli svo ekkert flækist í henni.
;kryppa: bunga á hrygg manneskju eða dýrs.
;landnámsfólk: fólkið sem kom fyrst til Íslands.
;liðugt: eiga auðvelt með að beygja sig og sveigja.
;litríkt: eitthvað sem er í mörgum litum.
;líkami: líkaminn með vöðvum, beinum, líffærum og öllu tilheyrandi.
;líkamshluti: hluti líkamans, t.d. handleggur eða höfuð.
;ljósgjafi: fyrirbæri, áhald eða tæki sem gefur sýnilegt ljós.
;loftpúði: púði í bíl sem blæs út við árekstur.
;lygnt: þegar það er enginn eða mjög lítill vindur.
;manneskja: mannvera, persóna, ekki dýr.
;matarsóun: þegar mat er hent að óþörfu.
;málmur: efni með málmgljáa, oftast hart og þungt.
;mánuður: í einu ári eru 12 mánuðir. Mánuður er 30 eða 31 dagur nema febrúar sem er 28 eða 29 dagar.
;melta: vinna næringu úr matnum.
;merkjagjöf: merki sem lögregla gefur þegar hún stjórnar umferð.
;milljarður: 1.000.000.000, þúsund milljónir.
;náttúrulegt: það sem tilheyrir náttúrunni.
;nytsamlegt: gagnlegt eða þarft.
;nægjusemi: að þurfa ekki að eiga mikið.
;næmt: að hafa sterka tilfinningu fyrir einhverju.
;ofbeldi: að meiða annað fólk annaðhvort líkamlega eða andlega.
;olnbogabót: kverkin þar sem upphandleggur og framhandleggur mætast.
;orka: eldsneyti fyrir líkamann svo að hann virki.
;orkumikið: hefur mikla orku.
;ógegnsætt: þegar ljós sést ekki í gegnum hlut.
;ólíkt: ekki líkt, er mismunandi t.d. í útliti og innræti.
;ósýnilegt: þegar eitthvað sést ekki en er samt til.
;regla: fyrirmæli sem þarf að fara eftir.
;regnbogi: litríkur ljóssveigur sem sést á himni þegar sólin skín í votviðri.
;reikistjarna: hnöttur sem er á sporbaug umhverfis sólina.
;réttir: hólfað gerði þar sem fé er dregið sundur á haustin.
;réttlátt: er sanngjarnt, gerir það sem er rétt.
;ríkmannlegt: líta út fyrir að vera ríkt.
;samkomulag: þegar einstaklingar geta allir sætt sig við sömu lausnina.
;sammála: að finnast það sama.
;sáttfýsi: að geta hlustað á aðra og vilja sættast.
;sérhannað: hannað til að nota á ákveðinn hátt.
;sérkenni: það sem er alveg sérstakt við eitthvað, einkennir það.
;síbreytilegt: alltaf að breytast.
;sjávarlífvera: lífvera sem býr í sjó.
;sjúkralið: fólk sem starfar í sjúkrabíl.
;skipuleggja: að hafa allt í röð og reglu.
;skjól: vörn gegn kulda og veðri.
;skynfæri: líffæri sem gerir okkur kleift að skynja umhverfi okkar.
;smala: að safna saman eða reka búfé úr sumarhögum.
;smádýr: lítil dýr á landi, í vötnum og sjó.
;smáfugl: lítill fugl, oft notað um spörfugla (nema hrafninn).
;snerta: koma við.
;sólarhringur: 24 klukkutímar frá miðnætti til miðnættis.
;sólkerfi: sól, reikistjörnur og tunglin sem þeim fylgja.
;sólúr: teinn í miðri hringlaga skífu og varpar skugga sem færist eftir stöðu sólar.
;spegilmynd: mynd sem sést í spegli.
;speni: hluti af júgrinu þar sem mjólkin kemur út.
;stirt: eiga erfitt með hreyfingar.
;stía: afmarkað hólf þar sem dýr búa.
;stjúpsystkini: börn sem alast upp saman sem systkini en eiga ekki sömu foreldra.
;stórvaxið: að vera stórt.
;sundrandi: smá lífvera sem breytir leifum af plöntum og dýrum í jarðveg.
;svifdýr: afar smá dýr sem svífa
;tannskemmd: skemmd eða hola í tönn.
;tillitssemi: að taka tillit til annarra.
;trúarbrögð: trú á tiltekinn guð eða guði.
;umferðarmannvirki: byggingar og hlutir sem tengjast umferðinni.
;umheimur: veröldin umhverfis okkur.
;umhverfi: það sem er umhverfis og í nágrenni við okkur.
;umhyggja: að hugsa vel um aðra, fólk eða dýr.
;umlykja: að liggja utan um.
;ummerki: spor, þegar merki um umgang sjást.
;undirgöng: gangvegur t.d. undir umferðargötu.
;uppskera: matjurtir sem búið er að taka upp úr görðum.
;urða: að grafa sorp í jörðu.
;úthvíld: að hafa hvílt sig nóg.
;útlit: hvernig eitthvað lítur út. mörg saman um í sjónum.
;sýklar: örverur sem valda sjúkdómum.
;sættast: að ná sáttum vegna vandamáls.