Kynning á eðlisfræði í Flensborg/Rjómaísgerð

Hitastig saltlausnar lækkað niður fyrir frostmark vatns

Bakgrunnur

Frosið vatn (klaki) tekur til sín orku þegar hann bráðnar og helst við frostmark vatns, 0°C, á meðan hann bráðnar í hreinu vatni. Mettuð saltlausn hefur frostmarkið −21°C og 0°C klaki sem settur er út í saltlausn er því fyrir ofan frostmark blöndunnar sem hann er í. Klakinn tekur því til sín varma úr saltlausninni til að bráðna og þá lækkar hitastig saltlausnarinnar niður fyrir 0°C.

Framleiðsla rjómaíss

Tilgangur

Að sjá hegðun rjóma og mjólkur fyrir neðan frostmark vatns

Tæki

• Vigt
• mæliglas
• dropateljari
• hitamælir
• 1 stór renndur plastpoki
• 1 lítill renndur plastpoki
• 1 dL rjómi
• 1 dL mjólk
• 25 g sykur
• 500 g klaki
• 150 g gróft salt
• vanilludropar
• pappírsþurrkur
• vettlingar
• skeið

Framkvæmd

Helltu 1 dL rjóma og 1 dL mjólk ásamt 25 g af sykri og 10 vanilludropum ofan í litla plastpokann og lokaðu honum vandlega. Hristu pokann varlega þar til allur sykurinn er uppleystur.

Settu 500 g af klaka í stóra plastpokann og dreifðu 150 g af grófu salti yfir klakana. Settu litla plastpokann ofan í stóra plastpokann og lokaðu honum vandlega.

Klæddu þig í vettlingana og hristu pokana saman þar til mjólkur- og rjómablandan er orðin þykk eins og mjúkur ís úr ísvél.

Opnaðu stóra plastpokann varlega og mældu hitastig saltlausnarinnar. Helltu saltlausninni í vaskinn og skolaðu pokann með heitu vatni.

Úrvinnsla

Skolaðu saltvatnið af litla plastpokanum, sérstaklega rennilásnum, þurrkaðu og opnaðu hann og borðaðu ísinn með skeiðinni.

Sýndu reikning % fráviks hitastigsins Fyrirbæri Viðurkennt frostmark saltlausnar Mælt hitastig saltlausnar % frávik hitastigs frá frostmarki Mæling

Fyrirbæri	Mælt gildi	Viðurkenndur gildi	Frávik: ${\tfrac {{\text{mælt}}-{\text{viðurkennt}}}{\text{viðurkennt}}}\cdot 100$
Frostmark mettaðrar saltlausnar

Ítarefni

Fyrirmynd þessa verkefnis er Mynd:FlensEDLI1KE05Tilraun14Rjomais.docx frá Viðari Ágústssyni.