Breyti Hæfniviðmið upplýsinga- og tæknimenntar

<div style="float: right">__TOC__</div>
Hér má finna yfirlit yfir hæfniviðmið [https://adalnamskra.is/adalnamskra-grunnskola/kafli-26 kafla Aðalnámsskrár grunnskóla fyrir upplýsinga- og tæknimennt] ásamt hlekkjum á undirsíður þar sem koma má fyrir ítarfefni fyrir hvert hæfniviðmið. Markmiðið er ekki að hægt sé að fara í hæfniviðmið og „tikka í boxin“ heldur frekar að gefa dæmi um hvers kyns verkefni megi nýta til að ná þess lags hæfniviðmiði. Slíkt styður við heildstæðari skoðun á efni og þeim kröfum sem kennarar gera til nemenda. Eins er vert að benda á ágæta áminningu úr tillögunni:
<blockquote>„Þegar sjónum er beint sérstaklega að einu hæfniviðmiði þarf að hafa í huga að nám er samfellt ferli og skapandi athöfn, fremur en söfnun afmarkaðrar þekkingar og þjálfun í tiltekinni leikni.“</blockquote>

<h2 style="clear: both">Upplýsinga- og miðlalæsi</h2>

{| class="wikitable"
! Yfirheiti 
! Við lok 4. bekkjar getur nemandi
! Við lok 7. bekkjar getur nemandi
! Við lok 10. bekkjar getur nemandi
|-
! Nýting skólasafns
| nýtt skólasafn sér til gagns og ánægju {{ang-hæfniviðmið|UTM|Nýting skólasafns|4}}
| nýtt skólasafn til þekkingaröflunar í stýrðu námi og á eigin forsendum til gagns og ánægju {{ang-hæfniviðmið|UTM|Nýting skólasafns|7}}
| nýtt skólasafn á fjölbreyttan hátt til þekkingaröflunar og miðlunar til gagns og ánægju {{ang-hæfniviðmið|UTM|Nýting skólasafns|10}}
|-
! Upplýsingaleit
| leitað að og valið viðeigandi upplýsingar og stafrænt efni {{ang-hæfniviðmið|UTM|Upplýsingaleit|4}}
| nýtt leitarvélar, gervigreind og önnur verkfæri á siðferðilega ábyrgan hátt til upplýsingaöflunar {{ang-hæfniviðmið|UTM|Upplýsingaleit|7}}
| nýtt leitarvélar, gagnabanka, gervigreind og önnur verkfæri á fjölbreyttan og siðferðilega ábyrgan hátt til upplýsingaöflunar og skilji hvað liggur til grundvallar {{ang-hæfniviðmið|UTM|Upplýsingaleit|10}}
|-
! Greining og úrvinnsla gagna
| greint muninn á fræðilegu efni og skáldskap {{ang-hæfniviðmið|UTM|Greining og úrvinnsla gagna|4}}
| lagt mat á gæði ýmissa upplýsinga og áttað sig á fjölbreytileika stafræns efnis {{ang-hæfniviðmið|UTM|Greining og úrvinnsla gagna|7}}
| greint, borið saman og metið á gagnrýninn hátt trúverðugleika og áreiðanleika gagna, upplýsinga og stafræns efnis {{ang-hæfniviðmið|UTM|Greining og úrvinnsla gagna|10}}
|-
! Heimildanotkun
| þekkt að höfundarréttur gildir um fjölbreytt efni og unnið með heimildir á einfaldan hátt {{ang-hæfniviðmið|UTM|Heimildanotkun|4}}
| unnið með heimildir í samræmi við höfundarrétt og sett fram einfalda heimildaskrá {{ang-hæfniviðmið|UTM|Heimildanotkun|7}}
| unnið með fjölbreyttar heimildir og metið áreiðanleika þeirra, virt höfundarétt og almennt siðferði í heimildavinnu og sett fram heimildaskrá samkvæmt viðurkenndum aðferðum {{ang-hæfniviðmið|UTM|Heimildanotkun|10}}
|}

== Sköpun og miðlun ==
{| class="wikitable"
! Yfirheiti 
! Við lok 4. bekkjar getur nemandi
! Við lok 7. bekkjar getur nemandi
! Við lok 10. bekkjar getur nemandi
|-
! Kynningarefni
| nýtt hugbúnað við gerð einfaldra kynninga {{ang-hæfniviðmið|UTM|Kynningarefni|4}}
| nýtt hugbúnað við gerð margvíslegra kynninga {{ang-hæfniviðmið|UTM|Kynningarefni|7}}
| valið og nýtt hugbúnað við gerð og framsetningu fjölbreyttra og gagnvirkra kynninga {{ang-hæfniviðmið|UTM|Kynningarefni|10}}
|-
! Ritvinnsla
| nýtt hugbúnað við uppsetningu einfaldra ritunarverkefna {{ang-hæfniviðmið|UTM|Ritvinnsla|4}}
| nýtt hugbúnað við uppsetningu ritunarverkefna samkvæmt viðmiðum um uppsetningu og frágang {{ang-hæfniviðmið|UTM|Ritvinnsla|7}}
| valið og nýtt hugbúnað við uppsetningu fjölbreyttra ritunarverkefna og ritgerða samkvæmt viðmiðum um uppsetningu og frágang {{ang-hæfniviðmið|UTM|Ritvinnsla|10}}
|-
! Vinnsla tölulegra gagna
| nýtt hugbúnað við framsetningu á einföldum tölulegum gögnum {{ang-hæfniviðmið|UTM|Vinnsla tölulegra gagna|4}}
| nýtt hugbúnað við gagnasöfnun og framsetningu á tölulegum gögnum {{ang-hæfniviðmið|UTM|Vinnsla tölulegra gagna|7}}
| valið og nýtt hugbúnað við gagnasöfnun, greiningu og framsetningu á tölulegum gögnum {{ang-hæfniviðmið|UTM|Vinnsla tölulegra gagna|10}}
|-
! Ljósmyndir og kvikmyndun
| tekið ljósmyndir og stutt myndskeið {{ang-hæfniviðmið|UTM|Ljósmyndir og kvikmyndun|4}}
| nýtt tæki og hugbúnað við ljósmyndun og stuttmyndagerð {{ang-hæfniviðmið|UTM|Ljósmyndir og kvikmyndun|7}}
| valið og nýtt tæki og hugbúnað við vandaða ljósmyndun og kvikmyndagerð {{ang-hæfniviðmið|UTM|Ljósmyndir og kvikmyndun|10}}
|-
! Myndvinnsla og myndsköpun
| nýtt tæki og hugbúnað við myndsköpun {{ang-hæfniviðmið|UTM|Myndvinnsla og myndsköpun|4}}
| nýtt tæki og hugbúnað við einfalda hönnun, myndvinnslu og myndsköpun {{ang-hæfniviðmið|UTM|Myndvinnsla og myndsköpun|7}}
| valið og nýtt tæki og hugbúnað við fjölbreytta hönnun, myndvinnslu og myndsköpun {{ang-hæfniviðmið|UTM|Myndvinnsla og myndsköpun|10}}
|-
! Hljóðvinnsla
| nýtt hugbúnað í einfalda hljóðvinnslu {{ang-hæfniviðmið|UTM|Hljóðvinnsla|4}}
| nýtt tæki og hugbúnað við upptökur og einfalda hljóðvinnslu {{ang-hæfniviðmið|UTM|Hljóðvinnsla|7}}
| valið og nýtt tæki og hugbúnað við fjölbreyttar upptökur og hljóðvinnslu {{ang-hæfniviðmið|UTM|Hljóðvinnsla|10}}
|-
! Netmiðlun
| nýtt hugbúnað við einfalda netmiðlun {{ang-hæfniviðmið|UTM|Netmiðlun|4}}
| nýtt hugbúnað við netmiðlun {{ang-hæfniviðmið|UTM|Netmiðlun|7}}
| valið og nýtt hugbúnað við fjölbreytta netmiðlun {{ang-hæfniviðmið|UTM|Netmiðlun|10}}
|}

== Stafræn borgaravitund ==
{| class="wikitable"
! Yfirheiti 
! Við lok 4. bekkjar getur nemandi
! Við lok 7. bekkjar getur nemandi
! Við lok 10. bekkjar getur nemandi
|-
! Jafnvægi í stafrænni notkun og vellíðan
| beitt góðri líkamsstöðu við notkun stafrænnar tækni og útskýrt muninn á jákvæðum og neikvæðum skjátíma og sagt frá hvernig notkun stafrænna miðla getur haft áhrif á líðan {{ang-hæfniviðmið|UTM|Jafnvægi í stafrænni notkun og vellíðan|4}}
| hugað að eigin heilsu og vellíðan við notkun stafrænnar tækni og gert sér grein fyrir mikilvægi jafnvægis í skjátíma {{ang-hæfniviðmið|UTM|Jafnvægi í stafrænni notkun og vellíðan|7}}
| nýtt stafræna tækni til að auka vellíðan og bæta heilsu, fundið jafnvægi í notkun sinni og þekkt margvísleg einkenni og afleiðingar ofnotkunar tölvu og snjalltækja og útskýrt áhrif samfélagsmiðla á líf sitt {{ang-hæfniviðmið|UTM|Jafnvægi í stafrænni notkun og vellíðan|10}}
|-
! Friðhelgi og öryggi
| útskýrt á einfaldan hátt hvað persónuupplýsingar eru og hverju má og má ekki deila í stafrænu umhverfi {{ang-hæfniviðmið|UTM|Friðhelgi og öryggi|4}}
| gert sér grein fyrir mikilvægi þess að vernda persónuupplýsingar og friðhelgi einkalífs í stafrænu umhverfi og áttað sig á hverjum sé hagur af því að safna stafrænum upplýsingum {{ang-hæfniviðmið|UTM|Friðhelgi og öryggi|7}}
| gert sér grein fyrir notkun persónuupplýsinga og metið tilgang hennar á gagnrýninn hátt og beitt leiðum til að verjast söfnun persónuupplýsinga {{ang-hæfniviðmið|UTM|Friðhelgi og öryggi|10}}
|-
! Stafrænt fótspor og auðkenni
| lýst á einfaldan hátt hugtakinu stafrænt fótspor, skilið hvernig það verður til og hvert sé samspil þess og netnotkunar {{ang-hæfniviðmið|UTM|Stafrænt fótspor og auðkenni|4}}
| rætt og útskýrt að öll netnotkun einstaklinga skilur eftir sig spor í stafrænu umhverfi til langframa {{ang-hæfniviðmið|UTM|Stafrænt fótspor og auðkenni|7}}
| gert sér grein fyrir stafrænu fótspori og hvernig það mótast af allri nethegðun {{ang-hæfniviðmið|UTM|Stafrænt fótspor og auðkenni|10}}
|-
! Virðing í stafrænu umhverfi
| gert sér grein fyrir mikilvægi þess að leita til fullorðinna ef hætta eða áreiti skapast á netinu {{ang-hæfniviðmið|UTM|Virðing í stafrænu umhverfi|4}}
| gert sér grein fyrir helstu hættum í stafrænu umhverfi og þekkt vel ólíkar leiðir til að tilkynna ólöglegt og vafasamt efni á netinu og að samfélagsmiðlar hafa áhrif á samskipti, {{ang-hæfniviðmið|UTM|Virðing í stafrænu umhverfi|7}}
| þekkt helstu hættur í stafrænu umhverfi og varið sjálfan sig, búnað og gögn við ýmsum ógnum á netinu og getur nýtt stafrænt umhverfi á uppbyggilegan hátt {{ang-hæfniviðmið|UTM|Virðing í stafrænu umhverfi|10}}
|-
! Samskiptareglur, orðræða og virðing í stafrænum samskiptum
| þekkt hugtakið neteinelti og einfaldar reglur í samskiptum og myndbirtingum á netinu og þekkt leiðir til að vernda sig og aðra fyrir neteinelti. {{ang-hæfniviðmið|UTM|Virðing í stafrænu umhverfi|4}}
| nefnt helstu netöryggis- og samskiptareglur og tekið ábyrgð á eigin nethegðun og beitt leiðum til að vernda sig og aðra fyrir neteinelti. {{ang-hæfniviðmið|UTM|Virðing í stafrænu umhverfi|7}}
| gert grein fyrir helstu siðareglum á netinu og skilið hvernig þær byggja á gagnkvæmri virðingu og beitt leiðum til að vernda sig og aðra fyrir neteinelti, hatursorðræðu og stafrænum átökum. {{ang-hæfniviðmið|UTM|Virðing í stafrænu umhverfi|10}}
|}

== Lausnaleit ==
{| class="wikitable"
! Yfirheiti 
! Við lok 4. bekkjar getur nemandi
! Við lok 7. bekkjar getur nemandi
! Við lok 10. bekkjar getur nemandi
|-
! Stafrænn stuðningur
| nefnt dæmi um einfaldan stafrænan stuðning í námi {{ang-hæfniviðmið|UTM|Stafrænn stuðningur|4}}
| nýtt stafrænan stuðning í námi {{ang-hæfniviðmið|UTM|Stafrænn stuðningur|7}}
| valið viðeigandi stafrænan stuðning markvisst við nám {{ang-hæfniviðmið|UTM|Stafrænn stuðningur|10}}
|-
! Varðveisla gagna
| gert sér grein fyrir því að í sumum hugbúnaði þarf að vista gögn til að varðveita vinnuna {{ang-hæfniviðmið|UTM|Varðveisla gagna|4}}
| flokkað og vistað gögn á öruggan hátt {{ang-hæfniviðmið|UTM|Varðveisla gagna|7}}
| flokkað, vistað og varðveitt gögn á öruggan hátt {{ang-hæfniviðmið|UTM|Varðveisla gagna|10}}
|-
! Tölvur og snjalltæki
| þekkt mismunandi tegundir tölva, snjalltækja og helstu jaðartæki og nýtt til menntunar {{ang-hæfniviðmið|UTM|Tölvur og snjalltæki|4}}
| nýtt mismunandi tegundir tölva, snjalltækja og jaðartækja til menntunar {{ang-hæfniviðmið|UTM|Tölvur og snjalltæki|7}}
| nýtt fjölbreyttan og viðeigandi tækjabúnað til menntunar og leyst tæknileg úrlausnarefni {{ang-hæfniviðmið|UTM|Tölvur og snjalltæki|10}}
|-
! Notkun hugbúnaðar og einföld forritun
| þekkt ýmsan hugbúnað og tæki og nýtt þau til að leysa einfaldar þrautir {{ang-hæfniviðmið|UTM|Notkun hugbúnaðar og einföld forritun|4}}
| nýtt hugbúnað og tæki á fjölbreyttan hátt og til að leysa fjölbreyttar þrautir. Hafa fengið kynningu á grunnhugtökum í forritun {{ang-hæfniviðmið|UTM|Notkun hugbúnaðar og einföld forritun|7}}
| nýtt forritun til sköpunar og til að efla rökhugsun og lausnaleit {{ang-hæfniviðmið|UTM|Notkun hugbúnaðar og einföld forritun|10}}
|}