Hæfniviðmið náttúrugreina/Orka (4)

... getur nemandi framkvæmt og fjallað um athuganir sem tengjast algengustu orkuformum í umhverfi sínu

„Við lok 4. bekkjar getur nemandi framkvæmt og fjallað um athuganir sem tengjast algengustu orkuformum í umhverfi sínu“

Orkuform og tengsl við önnur hæfniviðmið[breyta | breyta frumkóða]

Algeng orkuform sem nemendur á yngsta stigi ættu að þekkja og geta rætt um:

Hreyfiorka: Hlutur sem hreyfist (bolti, hjól, rennibraut). Sjá einnig: [Kraftar og hreyfing (4)]
Stöðuorka: Hlutur sem er á einhverju hæð (t.d. boltinn áður en hann rúllar niður). Sjá einnig: [Kraftar og hreyfing (4)]
Varmaorka: Sólin, ofninn, handlögun hlýja og kulda. Sjá einnig: [Varmi (4)]
Ljósorka: Sólskin, rafmagnsljós, vasaljós. Sjá einnig: [Bylgjur (4)]
Hljóðorka: Hljóð sem myndast við hreyfingu eða högg, tónlist, rödd. Sjá einnig: [Bylgjur (4)]
Raforka: Rafmagn sem kveikir ljós, hleður tæki. Sjá einnig: [Rafmagn og segulmagn (4)] og [Rafmagn og rafrásir (4)]

Nemendur taka myndir eða teikna hluti í skóla/heimili þar sem þeir sjá orku (t.d. ljós, hreyfing, hiti)

Athugun: Hvernig breytist hraðinn eftir halla rampsins?

Umræða: Hvaðan kemur orkan sem hreyfir boltann? Hvað gerist ef rampurinn er hærri?

Athugun: Mæla hitastig vatns áður og eftir að það er sett nálægt ofni/glugga. Umræða: Hvað veldur breytingunni? Hvað gefur frá sér hita?

Athugun: Setja heitt vatn í mismunandi ílát og mæla hitatap. Umræða: Hvaða efni halda hita best? Hvers vegna?

Athugun: Hvernig breytist skugginn eftir því hvar ljósgjafinn er? Umræða: Hvað er ljós? Hvernig ferðast það? Hvað þarf til að sjá skugga?

Athugun: Búa til trommu úr dós og gúmmí, kanna mismunandi hljóð. Umræða: Hvernig myndast hljóð? Hvað hefur áhrif á styrk og hljóm?