„Hæfniviðmið náttúrugreina/Orka (4)“: Munur á milli breytinga
Úr Kennarakvikan
(Ný síða: {{ang-hæfnistig}} : ''„Við lok 4. bekkjar getur nemandi '''framkvæmt og fjallað um athuganir sem tengjast algengustu orkuformum í umhverfi sínu'''''“ == Orkuform og tengsl við önnur hæfniviðmið == Algeng orkuform sem nemendur á yngsta stigi ættu að þekkja og geta rætt um: ; Hreyfiorka : Hlutur sem hreyfist (bolti, hjól, rennibraut). Sjá einnig: {{ang-hæfniviðmið|VÍS|Kraftar og hreyfing|4}} ; Stöðuorka : Hlutur sem er á einhverju hæð (t.d. boltinn...) |
|||
| Lína 25: | Lína 25: | ||
=== Stöðuorka og hreyfiorka === | === Stöðuorka og hreyfiorka === | ||
==== Rúllandi bolti niður ramp ==== | ==== Rúllandi bolti niður ramp ==== | ||
Athugun: Hvernig breytist hraðinn eftir halla rampsins? | '''Athugun:''' Hvernig breytist hraðinn eftir halla rampsins? | ||
Umræða: Hvaðan kemur orkan sem hreyfir boltann? Hvað gerist ef rampurinn er hærri? | |||
'''Umræða:''' Hvaðan kemur orkan sem hreyfir boltann? Hvað gerist ef rampurinn er hærri? | |||
=== Varmaorka === | === Varmaorka === | ||
==== Hita upp vatn eða mæla hita ==== | ==== Hita upp vatn eða mæla hita ==== | ||
Athugun: Mæla hitastig vatns áður og eftir að það er sett nálægt ofni/glugga. | '''Athugun:''' Mæla hitastig vatns áður og eftir að það er sett nálægt ofni/glugga. | ||
Umræða: Hvað veldur breytingunni? Hvað gefur frá sér hita? | '''Umræða:''' Hvað veldur breytingunni? Hvað gefur frá sér hita? | ||
==== Einangrun hluta – halda hita eða kulda ==== | ==== Einangrun hluta – halda hita eða kulda ==== | ||
Athugun: Setja heitt vatn í mismunandi ílát og mæla hitatap. | '''Athugun:''' Setja heitt vatn í mismunandi ílát og mæla hitatap. | ||
Umræða: Hvaða efni halda hita best? Hvers vegna? | '''Umræða:''' Hvaða efni halda hita best? Hvers vegna? | ||
=== Ljósorka === | === Ljósorka === | ||
==== Skuggar og ljós ==== | ==== Skuggar og ljós ==== | ||
Athugun: Hvernig breytist skugginn eftir því hvar ljósgjafinn er? | '''Athugun:''' Hvernig breytist skugginn eftir því hvar ljósgjafinn er? | ||
Umræða: Hvað er ljós? Hvernig ferðast það? Hvað þarf til að sjá skugga? | '''Umræða:''' Hvað er ljós? Hvernig ferðast það? Hvað þarf til að sjá skugga? | ||
=== Hljóðorka === | === Hljóðorka === | ||
==== Spila á tónhljóðfæri eða búa til hljóð úr efnum ==== | ==== Spila á tónhljóðfæri eða búa til hljóð úr efnum ==== | ||
Athugun: Búa til trommu úr dós og gúmmí, kanna mismunandi hljóð. | '''Athugun:''' Búa til trommu úr dós og gúmmí, kanna mismunandi hljóð. | ||
Umræða: Hvernig myndast hljóð? Hvað hefur áhrif á styrk og hljóm? | '''Umræða:''' Hvernig myndast hljóð? Hvað hefur áhrif á styrk og hljóm? | ||
=== Raforka === | === Raforka === | ||
Núverandi breyting frá og með 6. apríl 2025 kl. 14:03
... getur nemandi framkvæmt og fjallað um athuganir sem tengjast algengustu orkuformum í umhverfi sínu
- „Við lok 4. bekkjar getur nemandi framkvæmt og fjallað um athuganir sem tengjast algengustu orkuformum í umhverfi sínu“
Orkuform og tengsl við önnur hæfniviðmið[breyta | breyta frumkóða]
Algeng orkuform sem nemendur á yngsta stigi ættu að þekkja og geta rætt um:
- Hreyfiorka
- Hlutur sem hreyfist (bolti, hjól, rennibraut). Sjá einnig: [Kraftar og hreyfing (4)]
- Stöðuorka
- Hlutur sem er á einhverju hæð (t.d. boltinn áður en hann rúllar niður). Sjá einnig: [Kraftar og hreyfing (4)]
- Varmaorka
- Sólin, ofninn, handlögun hlýja og kulda. Sjá einnig: [Varmi (4)]
- Ljósorka
- Sólskin, rafmagnsljós, vasaljós. Sjá einnig: [Bylgjur (4)]
- Hljóðorka
- Hljóð sem myndast við hreyfingu eða högg, tónlist, rödd. Sjá einnig: [Bylgjur (4)]
- Raforka
- Rafmagn sem kveikir ljós, hleður tæki. Sjá einnig: [Rafmagn og segulmagn (4)] og [Rafmagn og rafrásir (4)]
Athuganir og verkefni tengdar orkuformum[breyta | breyta frumkóða]
Almennt[breyta | breyta frumkóða]
Orkuleit í umhverfinu[breyta | breyta frumkóða]
Nemendur taka myndir eða teikna hluti í skóla/heimili þar sem þeir sjá orku (t.d. ljós, hreyfing, hiti)
Stöðuorka og hreyfiorka[breyta | breyta frumkóða]
Rúllandi bolti niður ramp[breyta | breyta frumkóða]
Athugun: Hvernig breytist hraðinn eftir halla rampsins?
Umræða: Hvaðan kemur orkan sem hreyfir boltann? Hvað gerist ef rampurinn er hærri?
Varmaorka[breyta | breyta frumkóða]
Hita upp vatn eða mæla hita[breyta | breyta frumkóða]
Athugun: Mæla hitastig vatns áður og eftir að það er sett nálægt ofni/glugga. Umræða: Hvað veldur breytingunni? Hvað gefur frá sér hita?
Einangrun hluta – halda hita eða kulda[breyta | breyta frumkóða]
Athugun: Setja heitt vatn í mismunandi ílát og mæla hitatap. Umræða: Hvaða efni halda hita best? Hvers vegna?
Ljósorka[breyta | breyta frumkóða]
Skuggar og ljós[breyta | breyta frumkóða]
Athugun: Hvernig breytist skugginn eftir því hvar ljósgjafinn er? Umræða: Hvað er ljós? Hvernig ferðast það? Hvað þarf til að sjá skugga?
Hljóðorka[breyta | breyta frumkóða]
Spila á tónhljóðfæri eða búa til hljóð úr efnum[breyta | breyta frumkóða]
Athugun: Búa til trommu úr dós og gúmmí, kanna mismunandi hljóð. Umræða: Hvernig myndast hljóð? Hvað hefur áhrif á styrk og hljóm?
